Wiedza

Doktorant otrzymuje trzy zestawy wiedzy. Pierwszym z nich są przedmioty ogólne, zawierające kanon ekonomii, obowiązkowy i wspólny dla wszystkich doktorantów. Zawiera on, przede wszystkim, wybrane zagadnienia z zaawansowanej makroekonomii, mikroekonomii i metod ilościowych.

Po ukończeniu wykładu doktorant zna różne sposoby konstruowania modeli makroekonomicznych. W szczególności, zna neoklasyczne oraz nowe teorie wzrostu gospodarczego oraz ich implikacje dla polityki gospodarczej, takie jak skutki uboczne różnego rodzaju podatków czy wady i zalety różnych systemów emerytalnych. Doktorant analizuje: prawidłowości wyboru konsumenckiego, zasady wyboru technologii w przedsiębiorstwach, społeczną optymalność cen kształtujących się na rynku, możliwość agregacji preferencji indywidualnych w społeczne. Doktorant posiada także wiedzę dotyczącą technik analitycznych, niezbędnych do krytycznej oceny literatury naukowej z zakresu makroekonomii i ekonometrii.

Dzięki drugiej grupie zajęć, doktoranci mają możliwość pogłębienia wiedzy specjalistycznej w ramach kursów kierunkowych prowadzonych przez wybitnych specjalistów, w swoich dziedzinach. Wybór konkretnych zajęć następuje w uzgodnieniu z promotorem i jest ściśle powiązany z kierunkiem prowadzonych badań stanowiących podstawę przyszłej rozprawy doktorskiej.

Na trzeci zestaw zajęć składają się dyscypliny uzupełniające (Academic Writing, kurs pedagogiczny, oraz wykład dotyczący podstaw metodologii badań ekonomicznych). Istotną rolę odgrywa seminarium doktorskie, na którym doktoranci otrzymują wiedzę odnoszącą się do przygotowania i umiejętności prezentacji i dyskusji wybranego problemu ekonomicznego. Ten trzeci zestaw zajęć pozwala doktorantowi na uzyskanie wiedzy o narzędziach niezbędnych do właściwego wykonywania roli badacza i nauczyciela.

Doktorant zna biegle aktualną literaturę naukową z zakresu makroekonomii mikroekonomii i finansów oraz zaawansowanych metod ilościowych i potrafi je stosować dla rozwiązania konkretnego problemu ekonomicznego.

Umiejętności

Uzyskana wiedza, zarówno teoretyczna, jak i praktyczna pozwala na samodzielne prowadzenie badań z zakresu ekonomii na wysokim poziomie naukowym. Doktorant potrafi sformułować i ocenić istotność oryginalnego problemu ekonomicznego zarówno pod względem teoretycznym, jak również określić jego doniosłość na tle dotychczasowych badań z tego zakresu. Dla tak sformułowanego problemu badawczego potrafi dobrać właściwą metodę badawczą zgodną z najnowszymi osiągnięciami . Potrafi również dobrać niezbędne dla przeprowadzenia badań dane. Doktorant potrafi szczegółowo zinterpretować uzyskane wyniki oraz ich znaczenie na tle istniejących dotychczas podobnych badań. Potrafi zidentyfikować wartość dodaną uzyskaną z przeprowadzonego badania.

Doktorant w trakcie uczestnictwa w seminariach doktoranckich nabywa umiejętności prowadzenia dyskusji naukowej na zaawansowanym poziomie, zwłaszcza w obrębie swojej specjalności, jest otwarty na różne nurty ekonomii i inne podejścia metodologiczne. Doktorant posiada umiejętności prowadzenia zajęć dydaktycznych we wszystkich podstawowych specjalnościach ekonomii, a także zaawansowanych kursów w ramach własnej specjalności.

Doktorant posiada umiejętności współpracy badawczej i tworzenia zespołów badawczych, tworzenia i korzystania z odpowiednich baz danych, prezentacji wyników badań w postaci artykułów naukowych i referatów konferencyjnych oraz nawiązywania kontaktów międzynarodowych.

Kompetencje społeczne

Doktorant zna zasady postępowania etycznego zwłaszcza w prowadzeniu badań naukowych. Stara się aby możliwa była replikacja prezentowanych wyników badań. Posiada umiejętność popularyzacji wiedzy ekonomicznej.

Posiada świadomość nieustannego rozwoju wiedzy i metod badań i konieczności nieustannego jego śledzenia, a co za tym idzie systematycznej pracy nad własna wiedzą i umiejętnościami zawodowymi.

Rozumie wagę badanych problemów , ich znaczenie dla społeczeństwa a także, dzięki posiadanej wiedzy, potrafi zabierać głos w dyskursach społecznych o dużej doniosłości.

Regulamin Stacjonarnych Studiów Doktoranckich na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW (.pdf)

Regulamin Studiów Doktoranckich na Uniwersytecie Warszawskim (Monitor UW z 2016 r., poz. 321)

Studium doktoranckie WNE UW nie jest związane z określoną "szkołą" w naukach ekonomicznych. Doktoranci, podobnie jak ich promotorzy, reprezentują różne podejścia metodologiczne. Nie ma więc jedynego wzorca, który musiałby być powielany przy przygotowywaniu projektów doktorskich. Kandydatom na doktorantów trzeba zwrócić uwagę na kilka prac, które mogłyby ewentualnie stanowić inspirację dla osób chcących uniknąć pułapek wynikających z braku doświadczenia w sporządzaniu tego typu projektów. Przed naszkicowaniem swoich planów badawczych warto w szczególności zajrzeć do którejś z następujących książek:

• Blaug, Mark (1995), Metodologia ekonomii, Warszawa, PWN.
• Mayer, Thomas (1996), Prawda kontra precyzja w ekonomii, Warszawa, PWN.
• Backhouse, Roger E. (1997), Truth and Progress in Economic Thought, Cheltenham, Edward Elgar.
• Thomson, William (1999), ?The Young Person's Guide to Writing Economic Theory?, Journal of Economic Literature, vol. XXXVII, s. 157-183.
• Thomson, William (2001), A Guide for the Young Economist, Cambridge, MIT Press.
• Dow, Sheila C. (2002), Economic Methodology: An Inquiry, Oxford University Press.

Wielu profesorów WNE UW poleca swoim potencjalnym doktorantom kierowanie się wskazówkami, które zostały zebrane poniżej. Dostosowanie się do nich ? choć może nieraz wydawać się trudne ? pozwala jednak na wyeliminowanie tematów, które byłyby nierealistyczne lub zagrażały brakiem możliwości ukończenia pracy w ciągu kilku lat, jakie doktorant ma do dyspozycji.

Jakkolwiek nie oczekuje się od kandydatów na doktorantów przedstawienia w pełni dojrzałej i pełnej koncepcji rozprawy -- wymaganie takie stawia się w momencie otwierania przewodu doktorskiego -- to jednak jakość przedstawionego projektu jest ważnym składnikiem oceny dokonywanej przez Komisję. W związku z tym zachęca się kandydatów do poświęcenia tej sprawie należnej uwagi i starannego przygotowania projektu, najlepiej w porozumieniu z doświadczonym pracownikiem naukowym (potencjalnym promotorem). Niniejsze wskazówki mają na celu zarysowanie najistotniejszych zasad, których spełnienie daje szansę na przygotowanie dobrego doktoratu w ciągu czterech lat studiów.

Przede wszystkim przedmiot rozprawy powinien należeć do dyscyplin ekonomicznych uprawianych na WNE UW. Nie wszystkie problemy dotyczące życia gospodarczego kwalifikują się na temat doktoratu przygotowywanego pod opieką pracowników Wydziału. Na przykład problemy zarządzania, prawa, towaroznawstwa, albo techniki mogą być bardziej kompetentnie badane na innych wydziałach uniwersyteckich, albo na innych uczelniach. Kompetencje pracowników Wydziału pokrywają wprawdzie bardzo szeroki zakres zagadnień, ale nie całość nauk o gospodarowaniu. Znalezienie odpowiedniej tematyki rozprawy i potencjalnego jej opiekuna jest więc pierwszym wyborem, jakiego musi dokonać potencjalny doktorant. 

Nauki ekonomiczne rozwijają się od wielu dziesięcioleci, a liczba publikacji z tego zakresu stale przyrasta w szybkim tempie. Kandydat na doktoranta ma prawo nie znać ?kanonu? literatury na temat interesującej go problematyki. Tym niemniej powinien mieć świadomość, że wiele pytań było już wcześniej stawianych, a niektóre z nich doczekały się wyczerpujących odpowiedzi. Może się zatem okazać, że pewne pomysły badawcze nie są oryginalne i w związku z tym nie warte podejmowania. Podejmować warto tylko taki temat, który -- mimo doniosłości praktycznej -- nie ma jeszcze zadowalającego teoretycznego rozwiązania. Z tego względu projekt musi być należycie zakorzeniony w literaturze ekonomicznej. Kandydat na doktoranta powinien wykazać się znajomością podstawowej literatury przedmiotu. Powinien również widzieć swój spodziewany wkład do tej literatury i wskazać, jakie interesujące pytania badawcze nie doczekały się na razie odpowiedzi.

Łatwo rozpoznać projekt, który nie jest należycie zakorzeniony w literaturze. Jego autor zarysowuje swoją rozprawę tak, jakby nikt przed nim nie dostrzegał pewnych problemów, albo nie potrafił ich rozwiązać. Nie da się wykluczyć, że czasem takie poczucie może być uzasadnione, ale zazwyczaj rzeczywistość jest inna. Podobne lub wręcz takie same pytania były już stawiane, tyle że autor projektu nie jest w stanie tego dostrzec.

Po dokonaniu wyboru przedmiotu rozprawy należy postawić hipotezy badawcze. Są to stwierdzenia, które w wyniku planowanych analiz powinny zostać potwierdzone, albo zanegowane. Częstym błędem popełnianym zwłaszcza przez niedoświadczonych naukowców jest stawianie hipotez, które są niefalsyfikowalne, czyli niemożliwe do odrzucenia. Nie istnieje bowiem realna sytuacja, w której dałoby się znaleźć dowody przeczące takiej hipotezie. Nawet jeśli przeczuwamy, że hipoteza jest prawdziwa, to powinniśmy mieć koncepcję analizy empirycznej lub eksperymentu, przy których - w pewnych okolicznościach - owa hipoteza mogłaby zostać zanegowana.

I znów, stosunkowo łatwo rozpoznać hipotezę, która nie jest falsyfikowalna. Jest to stwierdzenie niemożliwe do obalenia w drodze jakiejkolwiek analizy empirycznej lub eksperymentu. Stwierdzenie takie - choćby było interesujące - nie nadaje się na przedmiot dociekania naukowego, ponieważ nie da się go metodami naukowymi rozstrzygnąć.

Po postawieniu jakiejś (falsyfikowalnej) hipotezy trzeba sprawdzić, czy da się w ciągu 4 lat zebrać dane, za pomocą których można by ją było rozstrzygnąć. Dostępność danych jest często jedną z najbardziej kłopotliwych przeszkód stojących na drodze weryfikacji teorii ekonomicznych. Powodów jest wiele. Dane mogą być zagregowane do takiego poziomu, który uniemożliwia sprawdzenie zachowania się podmiotów gospodarczych. Dane pochodzące z różnych krajów lub okresów mogą być nieporównywalne ze względu na rozbieżność definicji. Niektóre informacje są chronione tajemnicą handlową. Są wreszcie dane, których ścisły pomiar jest trudny lub wręcz niemożliwy biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy. Należy zatem wystrzegać się stawiania hipotez, które skazane są na niepewną lub długotrwałą procedurę weryfikacji. Od doktoranta oczekuje się rozeznania w kwestii danych. Powinien orientować się, czy potrzebne mu dane znajdują się w dostępnych zasobach, czy też będzie musiał je sam zgromadzić (np. ankietując podmioty gospodarcze); czy na przeszkodzie nie stanie tajemnica handlowa albo niemożliwość praktycznego dokonania pomiaru. Projekt wykonalny nie może być oparty na danych, których dostępność nie została choćby wstępnie zbadana. Doktoranci uczestniczący w większych programach badawczych mają łatwiejsze zadanie, ponieważ gromadzenie danych nie stanowi już tylko ich problemu. W innych przypadkach powinni zdawać sobie sprawę ze środków, jakie mogą być przeznaczone na ten cel.

Ostatnim - ale bynajmniej nie najmniej ważnym - elementem projektu doktorskiego jest metodologia. Pracę naukową odróżnia się od publicystycznej i popularyzatorskiej zastosowaniem rygorystycznej procedury badawczej. Należy od razu zastrzec, że w naukach ekonomicznych stosuje się wiele podejść badawczych, z których nie wszystkie wymagają matematyki. Na przykład projekt z zakresu historii gospodarczej nie musi posługiwać się modelem sformalizowanym. Oczekuje się jednak, że będzie spełniał wymagania stosowane wobec prac historycznych, a w tym oparcie na pierwotnych raczej niż wtórnych źródłach informacji. Z kolei trudno sobie wyobrazić projekt dotyczący inflacji czy handlu międzynarodowego, który pomijałby kwestię ścisłego pomiaru kluczowych zmiennych unikając niezbędnej formalizacji.

Wielu ekonomistów nie wyobraża sobie weryfikacji hipotezy naukowej bez zastosowania modelu statystycznego. Istotnie, budowa i testowanie takiego modelu znacznie ułatwia wnioskowanie, ale nie jest warunkiem sine qua non uznania "naukowości" procedury badawczej. Preferencja dla modelu statystycznego jest uzasadniona względami praktycznymi. Dysponując takim modelem można stosunkowo łatwo i precyzyjnie budować argumentację, która jednak jest możliwa także i bez niego, tyle że trudniejsza i mniej odporna na wątpliwości krytyków.

Podsumowując te wskazówki, wymagania wobec projektu doktorskiego można streścić następująco. Kandydat na doktoranta powinien przedstawić zarys badania (1) zgodnego z kompetencjami naukowymi rozwijanymi na WNE UW, (2) należycie zakorzenionego w literaturze ekonomicznej, (3) skoncentrowanego wokół ważnej hipotezy badawczej, której weryfikacja da się przeprowadzić (4) na podstawie realistycznie dostępnych danych i (5) z wykorzystaniem adekwatnej metody naukowej.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668 z późn. zm.)
• Uchwała nr 481 Senatu Uniwersytetu Warszawskiego (Monitor UW z 2019 poz. 340)

Opłat z tytułu kosztów przewodu doktorskiego nie pobiera się od osób, które wszczęły przewód doktorski w czasie trwania studiów doktoranckich na Uniwersytecie Warszawskim.

Postępowanie wszczęte po 30 września 2019 r. prowadzone jest według nowych zasad. W przypadku osób, które rozpoczęły studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, postępowanie wszczyna się na wniosek doktoranta o wyznaczenie promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego. Wniosek należy złożyć do Biura Rady Naukowej Dyscypliny Ekonomia i Finanse.

Do wniosku Kandydat załącza:

• konspekt rozprawy doktorskiej,
• oświadczenie osoby proponowanej na promotora,
• oświadczenie osoby proponowanej na promotora pomocniczego,
• oświadczenie o zgodności dokumentów w wersji elektronicznej z papierową,
• ewentualnie wykaz publikacji.

Wzory wniosków dostępne są na stronie Biura Rad Naukowych. 

Komplet dokumentów w wersji papierowej i elektronicznej (w formacie .pdf zapisanym na nośniku danych elektronicznych) należy złożyć w Biurze Rady Naukowej Ekonomia i Finanse, po wcześniejszym umówieniu się.

Kontakt do Biura Rady Naukowej Ekonomia i Finanse

Siedziba na Kampusie Centralnym (Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie)
ul. Dobra 56/66
II piętro, pok. 2.69
e-mail: M\m8b6-1]pcIQZe2yE9o*Y]#[@KREH|wzM^M%hP]?_$/xuF

Postępowanie wszczęte i niezakończone przed dniem 30 kwietnia 2019 r. prowadzi się według przepisów dotychczasowych, to znaczy obowiązujących przed dniem 1 października 2018 r. Stopnie naukowe nadaje się natomiast w dziedzinach i dyscyplinach określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1818). Dalsze czynności w postępowaniu prowadzone są na wniosek Kandydata (wzór wniosku).

Do wniosku Kandydat załącza:

• oświadczenie, w którym wskazuje dyscyplinę naukową lub dziedzinę nauki, w której ubiega się o nadanie stopnia naukowego doktora (wzór oświadczenia),
• rozprawę doktorską w pięciu egzemplarzach w wersji papierowej oraz w wersji elektronicznej (w formacie .pdf zapisanym na płytach CD),
• pozytywną opinię Promotora lub Promotorów dotyczącą rozprawy doktorskiej
• życiorys naukowy, w tym informację o najważniejszych publikacjach naukowych, projektach, stażach badawczych, w szczególności finansowanych ze środków przyznawanych przez instytucje wymienione w § 12 ust. 2 pkt 4 Załącznika nr 1 do Uchwały nr 481 Senatu UW (tj. przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, Fundację na rzecz Nauki Polskiej lub ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki),
• kopię co najmniej jednej publikacji, o której mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 Uchwały nr 481 Senatu UW (tj. artykułu naukowego opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowej, które w roku opublikowania artykułu w ostatecznej formie były ujęte w wykazie sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 lit. b Ustawy lub monografii naukowej wydanej przez wydawnictwo, które w roku opublikowania monografii w ostatecznej formie było ujęte w wykazie sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 lit. a Ustawy, albo rozdział w takiej monografii),
• kopię certyfikatu lub dyplomu ukończenia studiów poświadczających znajomość nowożytnego języka obcego na poziomie biegłości językowej co najmniej B2,
• odpis dyplomu poświadczającego posiadanie tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera albo równorzędnego dyplomu, o którym mowa w art. 326 ust. 2 pkt 2 lub art. 327 ust. 2 Ustawy.

Obsługą przewodów doktorskich wszczętych przed 30 kwietnia 2019 roku zajmuje się wydziałowa administracja. Komplet dokumentów należy złożyć w Dziekanacie Ogólnym.

Wymagania stawiane rozprawom doktorskim

Rozprawa doktorska powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego, wykazać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie.
Rozprawa doktorska może mieć formę maszynopisu książki, książki wydanej lub spójnego tematycznie zbioru artykułów opublikowanych lub przyjętych do druku w czasopismach naukowych.

Każdy egzemplarz pracy musi zawierać streszczenie w wersji angielskiej i polskiej.

Ostateczna wersja pracy doktorskiej, złożona w dziekanacie, powinna zostać uprzednio zaakceptowana i podpisana przez promotora.